ევროპელთა პორტრეტებიდან-პესიმიზმის დამფუძნებელი არტურ შოპენჰაუერი

 არტურ შოპენჰაუერი1788 წლის 22 თებერვალი — 1860 წლის 21 სექტემბერი) — არის გერმანელი ფილოსოფოსი ირაციონალისტი.



                   ევროპაში რევოლუციური პერესტროიკის და მრავალ საშინელებათა მოწმე ამ ადამიანმა დაასკვნა რომ
          სამყარო ყველა აზრით უეჭველად ცუდია :ესთეტიკურად ის გავს კარიკატურას,ინტელექტუალურად-საგიჟეთს, ზნეობრივად-თაღლითთა ბუნაგს,და მთლიანობაში-ციხეს.

         სიცოცხლე არის ის რაც არ უნდა იყოს-ბოროტება და გადასვლა არარაობაში არის სიცოცხლის ერთადერთი სიხარული.

         ისტორია გვიყვება მხოლოდ კაცობრიობის მძიმე,გაჭიმულ და აბურდულ კოშმარს.

                   ჭკვიანები არ ეძებენ მხოლოდ მარტოობას, ისინი თავს არიდებენ სულელების აურზაურს.

                  ადამიანთა უმეტესობა არ მიისწრაფის სიკეთისკენ. მას უნდა ბედნიერება,ბრწყინვალება, ხანგრძლივობა. ის გავს იმ სულელ მსახიობებს რომლებსაც ყოველთვის უნდათ დიდი,ბრწყინვალე და კეთილშობილი როლების სესრულება და არ ესმით რომ კარგად თამაში უფრო მნიშვნელოვანია ვიდრე უბრალოდ თამაში.



.მორალის ერთადერთი საფუძველია თანაგრძნობა.

                ყოველი ხელოვნების უმშვენიერესი ქმნილებები, გენიოსის უკეთილშობილესი ნაწარმოებები სამუდამოდ გაუგებარი და მიუწვდომელია ადამიანთა დებილი უმრავლესობისთვის...

                სხვისი ღირსებების თავისუფლად და საკუთარი ნებით აღიარება რომ შესძლოს ადამიანს უნდა ჰქონდეს თავისი საკუთარი ღირსებები.


             ინდოეთში ჩვენი რელიგიები ვერ იპოვიან ნიადაგს. კაცობრიობის ძველ სიბრძნეს ვერ გააძევებს გალილეაში მომხდარი მოვლენები. პირიქით, ინდუსთა სიბრძნე მოდის ევროპაში და გადატრიალებას მოახდენს ჩვენს ცოდნაში და აზროვნებაში.

               ყველაფერი ქრება დროის ნაკადში. წუთები, წვრილმანი ცხოვრების ეს ატომები ჭიებივით ჭამენ ყველაფერ ბრძნულს და მარადიულს. ყოველდღიურობის ურჩხული ამდაბლებს ყველაფერს რაც მიისწრაფის ზევით. ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი არაა ვინაიდან მტვერი არაფერს ნიშნავს, რად ღირს მარადიული ვნებები ამაოების პირისპირ?

                  ადამიანებს მეტისმეტად დიდ პატივს მიაგებს ის ვინც მათ აზრს მნიშვნელობას ანიჭებს. 

       თუ კი ხართ შეპყრობილი ეგოისტური გრძნობით-სიხარულით,ზეიმური განწყობით,ხორციელი ტკბობით,იმედით თუ საშინელი დარდით,უკმაყოფილებით, მრისხანებით და ბრაზით, შიშით,ეჭვით, იცოდეთ რომ აღმოჩნდით ეშმაკის ბრჭყალებში. როგორ აღმოჩნდით-სულერთია, თავის დაღწევა აუცილებელია და სულერთია როგორ.

                 ადამიანები ათასჯერ მეტად რუნავენ სიმდიდრის მოხვეჭაზე ვიდრე თავისი გონების და გულის განათლებაზე,თუმცა ჩვენი ბედნიერებისთვის ის რაც ადამიანშია უეჭველად უფრო მნიშვნელოვანია იმაზე რაც ადამიანს აქვს.

         სურვილებით და მისწრაფებებით შეპყრობილი ადამიანი განწირულია ტანჯვისთვის.

               ყოველ ჩვენთაგანს აქვს შემდეგი ნუგეში-სიკვდილი ისეთივე ბუნებრივია როგორც სიცოცხლე, და რაც იქნება ვნახავთ.

            ტანჯვა გენიოსის საქმიანობის პირობაა. თქვენ ფიქრობთ რომ შექსპირი და გოეთე შექმნიდნენ, პლატონი იფილოსოფოსებდა და კანტი გააკრიტიკებდა გონებას მათ კმაყოფილება და სიამოვნება რომ ენახათ მათ ირგვლივ ხილულ სამყაროში და ამ სამყაროში თავი კარგად რომ ეგრძნოთ და მათი სურვილები ყოველთვის ასრულებული რომ ყოფილიყო?

              ჩვენ ნუგეშისთვის და კმაყოფილებისთვის აზრის სამყაროს მივმართავთ მხოლოდ მაშინ როდესაც არსებობს გარკვეული განხეთქილება ირგვლივ სამყაროსთან,უკმაყოფილება მისით.

              საკუთარ თავში იმდენი შინაარსის ქონა რომ საჭირო არ იყოს საზოგადოება დიდი ბედნიერებაა უკვე იმიტომ რომ თითქმის ყველა ჩვენი ტანჯვა გამომდინარეობს საზოგადოებიდან და  სულიერი სიმშვიდე, რომელიც არის ჩვენი ბედნიერების ყველაზე არსებითი ელემენტი ჯანმრთელობის შემდეგ ყოველ საზოგადოებაში საფრთხეშია და ამიტომ შეუძლებელია გარკვეული მარტოობის გარეშე.

              არ უთხრა მეგობარს ის რაც არ უნდა იცოდეს მტერმა.

               ბედნიერება არის ტკივილისგან თავისუფლების გრძნობა. 

                ვინც ეგებება სიკვდილს სამშობლოსთვის თავისუფლდება ილუზიისგან რომელიც ყოფიერებას ზღუდავს საკუთარი პიროვნებით, ის თავის არსს განავრცობს თავის თანამემამულეებზე რომლებშიც განაგრძობს ცხოვრებას შემდეგ თაობებშიც რომელთა გულისთვისაც ის მოქმედებს და თანაც უყურებს სიკვდილს როგორც ხედვის შეუწყვეტელ თვალების ხამხამს.

             გენიოსი არტყავს იმ მიზანში რომელსაც ვერავინ ხედავს. არის  არისტოკრატიის სამი სახეობა არისტოკრატია დაბადებით და ჩინით, ფულის არისტოკრატია და არისტოკრატიის უმაღლესი სახეობა-გონების არისტოკრატია.
             სამყაროს მართავს სამი  რამე გონება, ძალა და ბედნიერება.

                   უნდა დაქორწინდეთ მაშინ როდესაც მოგინდებათ თქვენი უფლებების ორჯერ შემცირება და თქვენი მოვალეობების ორჯერ გაზრდა.



              გინეკოლოგია  ის ერთადერთი კაცი ვისაც არ შეუძლია ცხოვრება ქალების გარეშე....

                         
 არტურ შოპენჰაუერი დაიბადა 1788 წლის 22 თებერვალს დანციგში//გდანსკი,პრუსია//  კომერსანტთა ოჯახში. მშობლებს სურდათ რომ ისიც კომერსანტი გამოსულიყო და თავიდან ის მართლაც მისდევდა ამ ხელობას.
                იმ დროის საზომით მან მიიღო შესანიშნავი განათლება. ძირითადი საგნების გარდა მან ისწავლა ცხენოსნობის ხელოვნება, ფარიკაობა, ხატვა, ცეკვები, ფლეიტაზე დაკვრა. ახალგაზრდა შოპენჰაუერმა ბევრი იმოგზაურა დასავლეთ ევროპაში. მან იცხოვრა საფრანგეთში,ბელგიაში,შვეიცარიაში და სამხრეთ გერმანიაში. 

            მამამისი ვერ იტანდა პრუსიას და აღფრთოვანებული იყო მისი აზრით თავისუფალი და გონიერი ინგლისით. თავისუფალი ქალაქი დანციგის პრუსიელების მიერ დაპყრობამდე რამოდენიმე საათით ადრე ოჯახი გადავიდა ჰამბურგში.

             ამ ხნის მანძილზე არტურ შოპენჰაუერის მსოფლმხედველობა და ინტერესები იცვლებოდა,.
         მან ნახა რევოლუციურ მოძრაობათა შედეგები და გახდა პესიმისტი.
             ლეონში ყოფნისას მას თავზარი დასცა მოთხრობამ იმისა თუ რა მხეცობებს ჩადიოდა ამ ქალაქში საფრანგეთის დიდი რევოლუციის წლებში კონვენტის მიერ გაგზავნილი ჟოზეფ ფუშე.

               მან დაინახა ხალხის სევდა რესტავრაციის წლების საფრანგეთში და ინგლისური ფრიტედერული კაპიტალიზმის ბნელი მხარეები.

              საერთოდ არტურის ახალგაზრდობის ხანა არ ყოფილა იოლი ხანა. ევროპაში მოგზაურობისას შოპენჰაუერთა ოჯახი ყველგან ხედავდა სიღატაკის გამოვლინებებს, ნაპოლეონის ომების ნაკვალევს. ღატაკი ხეიბრები ჩამწკრივებულები იყვნენ ქალაქების ქუჩების გასწვრივ,ბევრი სოფელი მიგდებული იყო და ნაპოლეონის განდიდების მანია დაუკმაყოფილებელი დარჩა. საფრანგეთის რევოლუციის ბარბაროსობამდე არსებული იმედები დამთავრდა სასოწარკვეთილებით რომელიც იგრძნობოდა მთელ ევროპაში.

              ეს იყო ბაირონის ჯანყის, დიდი იტალიერი პოეტი ლეოპარდის მელანქოლიურობის, ბეთხოვენის მიერ  მისი "გმირული სიმფონიის" ნაპოლეონისთვის მიძღვნაზე უარის თქმის ხანა.



                 
            ამის შემდეგ შოპენჰაუერიც უარყოფითად უყურებდა რევოლუციებს.

               არტურის მშობლებს ჰქონდათ ცუდი ურთიერთობა რაც ცუდად მოქმედებდა ბავშვის სულიერ მდგომარეობაზე.  მამამისი შემდეგ საერთოდ გაეყარა ცოლს და ორი წლის შემდეგ, 1805 წელს, თავი მოიკლა.

            მამამისის თვითმკვლელობის შემდეგ არტურ შოპენჰაუერი თავს ანებებს კომერციულ საქმიანობას და ცხოვრობს ინტელექტუალის ცხოვრებით.

                 არტურ შოპენჰაუერი შევიდა გიოტინგენის უნივერსიტეტში. თავიდან ის გაიტაცა მედიცინამ, შემდეგ კი ფილოსოფიამ. მან მოისმინა ფიხტეს და ბეკის,ვოლფის,ბერნგარდის და სხვა ფილოსოფოსთა ლექციები,
                  ამას გარდა შოპენჰაუერი სწავლობდა ფიზიკას,ქიმიას,ასტრონომიას,
ფიზიოლოგიას,ანატომიას. 

                  დაქვრივებული დედამისი იოჰანა შოპენჰაუერი ბრძანდებოდა სიცოცხლის მოყვარული და ჭკუამხიარული, საზოგადოებაში ცხოვრებას მიჩვეული და უპირატესად საკუთარი თავით დაკავებული ქალბატონი.
    არაა გასაკვირი რომ არტურს უთანხმოებები ჰქონდა დედამისთან.

            მაგრამ ფრაუ შოპენჰაუერი ამავე დროს იყო ნიჭიერი მწერალი და ტრიალებდა ლიტერატურულ-მხატვრულ წრეებში.
           ხოდა დედამისის დახმარებით არტურ შოპენჰაუერი განთავისუფლდა კომერციისგან. მან გოთას და ვაიმარის გიმნაზიებში დაიწყო ძველი ენების სწავლა.

                 ამას გარდა დედამისმა არტურს ვაიმარში გააცნო გოეთე,ვილანდი,
ფრიდრიხ შლეგელი და სხვა მაშინ სახელგანთქმული პირები.

             ამასთან შოპენჰაუერმა თავისთვის აღმოაჩინა ინდური ფილოსოფია რომელმაც პლატონის და კანტის მოძღვრებების გვერდით დიდი გავლენა მოახდინა მასზე. 
      ინდური ფილოსოფია იყო ღრმად პესიმისტური მსოფლმხედველობის ინტელექტუალური დაფუძნება. 
             
                    მან წაიკითხა წიგნი "უპნეკხატ", დიდად პოპულარული რომანტიკოსებში რომლებიც ყველანაირად ცდილობდნენ რაციონალიზმის ბორკილებისგან განთავისუფლებას. 
      ეს წიგნი ჯერ სანსკრიტიდან თარგმნეს სპარსულად და შემდეგ-სპარსულიდან ლათინურად. სახელი "უპკნეხატ" ახლოსაა სახელთან "უპანიშადები"...



             გოეთემ კი არტურ შოპენჰაუერი დააინტერესა საბუნებისმეტყველო გამოკვლევებით და არტურმა დაწერა თავისი ტრაქტატი "ხედვაზე და ფერებზე
(Farben)" (გამოქვეყნდა 1816 წელს ) რომელიც თავისი მიმართულებით არ ემთხვევა თვითონ გოეთეს შესაბამის ნაშრომს.

                არტურ შოპენჰაუერი ჩამოყალიბდა პესიმისტად და ევროპული პესიმისტური ფილოსოფიის ფუძემდებლად.

                     მისი ძირითადი დებულება ისაა რომ ყოველგვარი არსებობის საფუძველი არის სიცოცხლის უაზრო წყურვილი//სიცოცხლის ნება// და არსებობა თავისი სიცარიელის გამო განწირულია მარადიული ტანჯვისთვის.
                  კაცობრიობის ისტორიაში არაა არც გეგმა,არც ერთიანობა,არც პროგრესი. პირად ცხოვრებაში ყოველი სიამოვნება მატყუარაა. 
           ადამიანის გარდაუვალი ხვედრია ტანჯვის და მოწყენილობის მონაცვლეობა.

           ერთადერთი გამოსავალია სიცოცხლის ნების უარყოფა და ჩაძირვა არყოფნის ნეტარ დუმილში.

             ამ მდგომარეობის მომამზადებელი საფეხურებია ფილოსოფიური შემეცნება და განსაკუთრებით ესთეტიკური ჭვრეტა.
             საბოლოოდ ეს მდგომარეობა კი მიიღწევა ხორცის ასკეტური მოკვდინებით.

             რევოლუციურ-კონტრრევოლუციური პერესტროიკებით გადარეული არტურ შოპენჰაუერის ფილოსოფიაა გაუხარელი პესიმიზმი. 

             მის წიგნებში გენიალურად გამოიხატა ხელოვნების როგორც წმინდა იდეალური სფეროს კულტი.

              ეს კულტი ახასიათებს მე-19 საუკუნის დასაწყისის გერმანიის ყველა კულტურულ მიმდინარეობას დამ ამ კულტით გაჟღენთილია როგორც იმ დროის იდეალისტური ფილოსოფია ისე ისე შილერის მხატვრული იდეალიზმი,გოეთეს კლასიციზმი და გერმანული რომანტიკული პოეზია. 


 



     2010 წელს ფრანგულმა გამომცემლობამ Nathan ევროპელი ჯეელებისთვის ფრანგულად გამოსცა პროფესორი ფილოსოფოსი კატი გრისოს  შესანიშნავი წიგნი "ფილო, ფილოსოფიის 50 მთავარი ავტორი", სადაც შოპენჰაუერის ფილოსოფიაზე შემდეგია ნათქვამი:

                                    არსებითი დებულებები : 

           სამყარო არის ჩემი წარმოდგენა მის შესახებ.

        კანტის მსგავსად შოპენჰაუერიც სამყაროს როგორც ასეთს,სამყაროს თავისთავად, განასხვავებს ჩვენი წარმოდგენისგან მის შესახებ//ფენომენი//.
      ჩვენ არ ვიცნობთ სამყაროს როგორც ასეთს,სამყაროს თავისთავად. 
          ჩვენი გონების მიერ აგებული სამყარო ფიქტიურია,ილუზორულია. ის არის მხოლოდ ჩვენი წარმოდგენა და მეტი არაფერი.

               ჩვენი გონების მიერ აგებული სამყარო არის ის რასაც აღვიქვავთ ილუზიის,მაიას საფარველიდან თუ კი ვიხმართ ბრაჰმანული აზრის ცნებებს.

                          სამყარო როგორც წარმოდგენა არის გარეგნული ნიშნების სამყარო.

                  სამყარო როგორც ნება 

    მაგრამ შინაგანი აზრი ადამიანს აძლევს სინამდვილის წვდომის საშუალებას.

               შოპენჰაუერი შორდება კანტის პოზიციას  საგანი თავისთავად არაა შეუცნობელი.  გარეშე ნიშნების,მოჩვენებათა საფარველის მოშორება და ჭეშმარიტების ხილვა შესაძლებელია.

              შინაგანი განცდა და გამოცდილება ინტუიტიურად გვიჩვენებს ადამიანის და სამყაროს არსს. 

                ეს არსია სიცოცხლის წყურვილი. ყველაფერს,არაორგანულსაც და ადამიანსაც სურს სიცოცხლე. ესაა უსაწყისო და უსასრულო სიცოცხლის წყურვილი და ნება.

           სინამდვილეა სამყარო როგორც ნება. 

                 და ესაა აბსურდული, უმიზეზო,უშინაარსო,ბრმა ნება.

                           ბედნიერება მიუწვდომელია 

             ადამიანი არსებითად სიცოცხლის წყურვილია და ამიტომ მას ვერ ექნება ბედნიერების როგორც სრული,ტოტალური დაკმაყოფილების წვდომის იმედი.

               განუწყვეტლად განახლებადი წადილის მორჩილი ადამიანი თავიდან განიცდის  გაჭირვებით,უქონლობით გამოწვეულ ტანჯვას. 

           დაკმაყოფილება მხოლოდ ტანჯვის განუცდელობაა და ადამიანს მალე სწყინდება არსებობა. 

               დაკმაყოფილებაში არაფერია დადებითი იმიტომ რომ ისაა მხოლოდ ტანჯვის განუცდელობა რომელიც ვერ იქნება ხანგრძლივი იმიტომ რომ წადილი,სურვილი, განუწყვეტლივ ხელახლა ჩნდება.

            სრული დაკმაყოფილება ილუზიაა და და ის ვერ მოუტანს ადამიანს დასვენებას:

      "მთელი ჩვენი ცხოვრება როგორც ქანქარა ქანაობს მარჯვნიდან მარცხნივ,ტანჯვიდან მოწყენილობისკენ" //"სამყარო როგორც ნება და წარმოდგენა"//.


        სიცოცხლის წყურვილის უარყოფა

              შოპენჰაუერის თქმით სიცოცხლის წყურვილი ჩვენ გვიმზადებს უბედურებას,უკმაყოფილებას და მოწყენილებას და ამიტომ საჭიროა მისი გაუქმება და თავიდან მოშორება. 

            სიცოცხლის წყურვილის ეს უარყოფა კი ხდება თანგრძნობა-სიბრალულზე ორიენტირებული მორალით,ხელოვნებით და ასკეტიზმით.

           სიცოცხლის წყურვილით ატანილ ადამიანს უნდა თავისი სურვილების და წადილების განხორციელება.

     შოპენჰაუერი ამბობს რომ არსებითად ეგოისტი ინდივიდები თავისი ეგოიზმის მიუხედავად გამოხატავენ ერთი და იგივე საყოველთაო ნებას.
         არსებათა ერთიანობის დასანახად,დასანახად იმისა რომ ყოველი ადამიანი არის მასზე უფრო დიდი და მისი მომცველი საყოველთაო ნების გამოხატულება და მეტი არაფერი აუცილებელია ამაოება-მაიას საფარველის ახდა. 

             დასანახია რომ სხვასთან მებრძოლი ეგოისტი ადამიანი საბოლოო ანგარიშით ებრძვის საკუთარ თავს. 

             ადამიანის მდგომარეობის ტრაღიკული ხასიათის და არსებათა ერთობის შეცნობიდან მომდინარეობს სიბრალული,თანაგრძნობა საყოველთაო უბედურებით გაუბედურებული კაცობრიობის და ყოველი ადამიანის მიმართ რამაც შეიძლება განავითაროს ალტრუიზმი და შეზღუდოს ეგოიზმის ცუდი შედეგები.

                   მაგრამ სიბრალული და თანაგრძნობა ვერ სპობს ტანჯვას.  

         სიცოცხლის წყურვილის უარყოფის საშუალებად შოპენჰაუერი ხედავს უანგარო ესთეტიკურ ჭვრეტას.

                                ხელოვნება არის არსის გამოხატულება და ჩვენ გვაშორებს ყოველგვარი ეგოცენტრული საზრუნავისგან. ის გვანთავისუფლებს წადილთა ტირანიისგან. 

                 ჭეშმარიტი სიბრძნეა ასკეტიზმი

               მაგრამ ესთეტიკური ტკბობა ხანმოკლეა და ის უნდა შეიცვალოს სიცოცხლის წყურვილის უარყოფის უფრო ხანგრძლივი და უფრო რადიკალური საშუალებით-ასკეტიზმით...

                       შოპენჰაუერი შთაგონებულია ბუდისტური  მიჩვევაზე უარის თქმით//non-attachement// რამაც ადამიანს შეიძლება მოუტანოს ნირვანას შესაბამისი სიმშვიდე და სიცხადე.

              ნამდვილ  სიბრძნეში "ადამიანი მიდის  საკუთარი თავის ნებაყოფლობით უარყოფამდე,თავგანწირვამდე,უდრტვინველობამდე,ბედის მორჩილებამდე,ჭეშმარიტ სიმშვიდემდე და წადილის,სურვილის სრულ შეწყვეტამდე."

                   მთავარი ნაშრომი  "სამყარო როგორც ნება და წარმოდგენა":

                        კონტექსტი:


           ამ ნაშრომში შოპენჰაუერი გვიმხელს თავის მთავარ მიხვედრას

                 სამყარო არსით არის სიცოცხლის წყურვილი,ყველაფერი არის ამ აბსურდული საყოველთაო ძალისხმევის გამოხატულება და მეტი არაფერი

            პესიმიზმი და ათეიზმი არის სიმშვიდის პოვნის საშუალება ასკეტიზმის საქადაგებლად.

           ნაწყვეტი :

           " დაკმაყოფილება,ბედნიერება,როგორც მას უწოდებენ ადამიანები, თავისი არსით უარყოფითი მოვლენაა და მეტი არაფერი. ეს კმაყოფილება და ბედნიერება არ მოდის თავისთავად.

  ისაა წადილის დაკმაყოფილება. წადილი,რაღაცის არქონის განცდა არის ყოველგვარი სიტკბოების და სიამოვნების წინაპირობა.

            არადა დაკმაყოფილებასთან ერთად წყდება წადილიც. 

           მაშ დაკმაყოფილება,კმაყოფილება,არის მხოლოდ რაღაც ტკივილისგან და საჭიროებისგან განთავისუფლება. 

               მაგრამ ნამდვილი განთავისუფლება არაა მარტო ხილული ტანჯვისგან განთავისუფლება. ისაა განთავისუფლება ჩვენი სიმშვიდის დამრღვევი ყოველი წადილისგან,განთვისუფლება მკვლელი მოწყენილობისგან და სევდისგან რომელსაც გვიჩენს რაღაც ტვირთის არსებობა.

               არადა და რაღაცის მიღწევა და მოპოვება ძნელია. ჩვენგან ყველაფერს გამოყოფს სირთულეები,უსასრულო შრომა. 

                გზაზე ყოველთვის ჩნდება დაბრკოლებები. 

              მაგრამ განა ვიგებთ რამეს რამის დაპყრობის თუ მოპოვების შემდეგ?

                  ბევრს არაფერს, ჩვენ უბრალოდ ვთავისუფლდებით რაღაც წადილისგან და ვბრუნდებით მდგომარეობაში რომელიც იყო ამ წადილის გაჩენამდე. 

                     ჩვენთვის ფაქტი არის საჭიროება,ტკივილი. რაც შეეხება კმაყოფილებას და სიამოვნებას ჩვენ მათ ვიცნობთ მხოლოდ არაპირდაპირ.

                 ჩვენ უნდა გავიხსენოთ ის ტანჯვა და რაღაცის არქონა რომლებიც გააძევა კმაყოფილებამ და სიამოვნებამ.
     ჩვენ კმაყოფილები და ნასიამოვნები ვართ მხოლოდ მათ მიერ განდევნილი ტანჯვის და სიღატაკის გახსენების შემთხვევაში.".

     
ტექსტის გასაგებად:

            ბედნიერება თავისი არსით ნეგატიურია. 

   ბედნიერება,კმაყოფილება,მუდამ შეგვახსენებს  წინა არქონას და ნაკლს.

           ადამიანი მუდამ იკმაყოფილებს რაღაცის არქონად წარმოდგენილ წადილს.

               მაშ კმაყოფილება არ არსებობს შინაგანი ტანჯვის გარეშე.

              კმაყოფილება მხოლოდ განთავისუფლება და შვებაა და არა პოზიტიური ტკბობა.

        მეტიც, კმაყოფილება არაა ხანგრძლივი ტკბობა. 

                 კმაყოფილ ადამიანს ტანჯავს მოწყენილობა. 

            კმაყოფილი და დაკმაყოფილებულია მხოლოდ ის ვისაც ახსოვს გადატანილი ტანჯვა და არქონა. ესაა არამყარი არსებობა.

            სინამდვილეში სამყარო ნებაა და ადამიანის ხვედრია მუდმივი წადილი და დაუკაყოფილებლობა.


-------------------------------------------------------

        "პოლ სტრატერნი, შოპენჰაუერი 90 წუთში",ჩიკაგო,1999.მოსკოვი,2006,ნაწყვეტი:

Paul Strathern. Schopenhauer in 90 minutes. Chicago: Ivan R.Dee, 1999
М.: Астрель; АСТ, 2006

            ეხლა გავიხსენოთ თუ როგორია აღმოსავლეთი რომელმაც ესოდენ ჭკვიანი ევროპელიც მოხიბლა:

ჯაინიზმის სიმბოლო

ბერი შვეტამბარა

 
 ფოტოგრაფი რეკა ნიარი (Reka Nyari) ნამუშევარი ნეონური განათებით. "ჯაინიზმი"



             //ჯაინიზმი არის ინდოეთის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი რელიგია, ჩვეულებრივ ითვლება რომ ის გაჩნდა ძვ.წ, მე-6 საუკუნეში. მაგრამ მრავალი ნიშანი გვაფიქრებინებს რომ ის გაჩნდა ბევრად უფრო ადრე, ბრაჰმანულ-ვედური კულტურის გაჩენამდე. ის გაჩნდა ჩრდილო-აღმოსავლეთ ინდოეთში//.

               ჯაინიზმის მიზანია სულის განთავისუფლება კარმისაგან ანუ ვნებებისგან და ხორციელზე და მატერიალურზე დამოკიდებულისაგან.

            ის სუბსტანციებს ყოფს ცოცხალ და არაცოცხალ სუბსტანციებად.

                           ცოცხალი სუბსტანციები უწვრილესი ორგანიზმებიდან ადამიანამდე წარმოადგენენ სულს.

              სულის არსი ცნობიერებაა. სულებს აქვთ სხვადასხვა სახის ცნობიერება. 
           მათ სტანჯავს წარსული ცხოვრების უარყოფითი ტენდენციები. 

                          ისეთი ვნებები როგორებიცაა სიამაყე, სიხარბე,რისხვა სულისკენ იზიდავს ჭუჭყიან  წებოვან ნაწილაკებს, კარმა-მატერიას. 

             სულის ამ ნაწილაკებისკან და ვნებებისგან და მატერიალურზე დამოკიდებულისგან განთავისუფლებისთვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს სწორ ქცევას. 

        აი ამ სწორი,განმანთავისუფლებელი ქცევის ჩარჩოები: 

           ცოცხალ არსებას არ უნდა მივაყენოთ რამე ზიანი.
    დაუშვებელია ტყუილი, უნდა ითქვას მხოლოდ კეთილი სიმართლე.
   დაუშვებელია ქურდობა, 
  დაუშვებელია მოქმედება საკუთარი სისუსტეებიდან გამომდინარე.
   არ უნდა მივეჯაჭვოთ ხილულ,მატერიალურ საგნებს.

           უნდა მივაღწიოთ სულიერ სიწმინდეს, ყველა ტანჯვა და სიღატაკე უნდა დავამარცხოთ სულის ძალით.

         აუცილებელია პატიება,თავმდაბლობა, პატიოსნება, სიწმინდე,თავშეკავება,
სიმკაცრე საკუთარი თავის მიმართ.

     ადამიანს უნდა ჰქონდეს მსხვერპლის გაღების უნარი. ადამიანი  უნდა იყოს დაუქორწინებელი და არ უნდა იყოს მიჯაჭვული გარე,ხილულ სამყაროზე,




 

 



 ნ.რერიხი,გამარჯვებული ბუდა მშვიდია და დაკვირვებულია მაშინაც როცა ირგვლივ ყველაფერი იქცევა.





           

                    ბუდიზმი- ინდოეთში //ძვ.წ.მე-5 საუკუნის შემდეგ//,სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში, ჩინეთში//ძვ.წ.მე-3 საუკუნის შემდეგ// და სხვა რეგიონებში გავრცელებული რელიგიურ-ფილოსოფიური მოძღვრება. 

     მის დამფუძნებლად ითვლება სიდდტჰარტჰა გაუტამა //ძვ.წ.563-483//,რომელსაც უწოდეს ბუდა//განათლებული//.

           ბუდამ კაცობრიობას შესთავაზა ახალი ეთიკური სისტემა რომელშიც არაა მეტაფიზიკა და ლოღიკა ვინაიდან მას აყალიბებს ადამიანი რომელიც თვითონ სახავს თავისი ქცევის გზას.

            ბუდა გამოდიოდა ტკბობა-სიამოვნებისაკენ სწრაფვის ანუ ჰედონიზმის და ხორცის მოკვდინების ანუ ასკეტიზმის წინააღმდეგ ვინაიდან ეს მიმართულებები უსარგებლოა და არ იძლევა ნირვანას ანუ სიმშვიდის და განათლების მდგომარეობის მიღწევის საშუალებას.

                       ბუდას 4 ჭეშმარიტება ღაღადებს : 

              ტანჯვა არსებობს როგორც  განხორციელებაზე მიჯაჭვა.
   ტანჯვის მიზეზებია სიამოვნებათა და სიტკბოებათა, სარსებობის,დაღუპვის სურვილი.

          ამ სურვილებისგან განთავისუფლება არის ტანჯვისგან განთავისუფლება.

                 ტანჯვის მოსპობისკენ მიდის რვადი გზა- სწორი ხედვა,აზრი,მეტყველება,მოქმედება,ცხოვრების წესი,ძალისხმევა და კონცენტრაცია.

          სწორი ხედვაა ოთხ ჭეშმარიტებათა გაგება.

    სწორი აზრია მიწიერის უარყოფა, ამასთან არ უნდა ვიყოთ ადამიანების მტრები.

              სწორი მეტყველებაა თავის შეკავება ტყუილისგან და სასტიკი,დაუნდობელი სიტყვების თქმისგან.

         სწორი ქცევა ნიშნავს ცოცხალის მოსპობის და ქურდობის დაუშვებლობას.
             
         ცხოვრების სწორი წესია უარის თქმა იმაზე რაც არაა ნებადართული და დაშვებული.

             სწორი ძალისხმევაა საკუთარი მორალური სრულყოფა.

              სწორი ყურადღებაა აქცენტი ნივთიერებათა,სხეულის,გონების,გრძნობია მოკვდავობაზე და ამაოებაზე. 

           სწორი კონცენტრაცია ხორციელდება ოთხ სტადიად სამყაროსგან განდგომით და წმინდა აზროვნებით  აუღელვებელი ფიქრით სრული აუღელვებლობით და ხორციელების შეგრძნებისგან განთავისუფლებით განურჩევლობით და საკუთარი თავის ფლობით  ყველანაირი ტანჯვის არარსებობით, ე.ი. ნირვანას მიღწევით.

        ხატოვნად თუ ვიტყვით ბუდიზმის მთავარი იდეაა საშუალო გზა   "სიამოვნების გზასა" // გართობები,უქმობა და ა.შ.// და ასკეტიზმის,ხორცის მოკვდინების, უპოვრობის,ტანჯვათა და ა.შ. გზის ანუ  უკიდურესობის ორ გზას შორის.

               
      
            

ШОПЕНГАУЭР ЗА 90 МИНУТ

Перевод Н.Вышинского

Paul Strathern. Schopenhauer in 90 minutes. Chicago: Ivan R.Dee, 1999
М.: Астрель; АСТ, 2006

 http://www.greatphilosophy.ru/philgs-51-3.html

Материалы / Артур Шопенгауэр и восточная философия / Восточная философии

Страница 2

 Философия Артура Шопенгауэра читается легко, потому как видны четкие рамки его суждения о мире, о воле. Он отрицал христианство, предпочитая ему религии Индии: индуизм и буддизм. Из Восточной Философии (в буддизме и браманизме существует учение о переселении душ) он извлек мысль о том, хорошие и дурные дела человека преследуют его, как тени, из одного существования в другое. Идет вслед за древнеиндийской мыслью и нащупывает источник единства, в котором субъект и объект изначально не различены. Кроме того, именно здесь, находит для себя более яркое выражения человеколюбия и справедливости. Сам же пессимист, потому как представляет мир полным зла и страданий, ища путь к освобождению от них, познает для себя, что истинное благо состоит в отрицании воли к жизни. Остается добавить: искусство выражает мудрость мира виртуально, а философия - актуально.

 осточную философию представляют индийская и китайская философии. Начну писать, пожалуй, с индийской. В Индии первые философские системы появились в период IV –V вв. до н.э.
Истоком возникновения индийской философии является ведическая литература, особенно Упанишады (буквально «сидящие около», т.е. слушающие наставления учителя). Упанишады – это еще не философия, а некая часть Вед. Вершиной протофилософской индийской мысли являются представления о Брахмане и Атмане.[3] Проще говоря, речь идет о поиске первоосновы всего сущего. Этот поиск ведется с двух сторон – как от человека (проблематика Атмана), так и мира объективных вещей (проблематика Брахмана).
Под Атманом первоначально понимали просто тело человека, затем его дыхание (так сказать, им заканчивается жизнь, и, следовательно, оно есть первооснова человека), позднее душу человека, которую истолковывали в психологических терминах, и, наконец, всеобщую душу, абсолютное сознание. Брахман вначале понимался как субстанция отдельных групп однородных предметов, затем как субстанция всего сущего, как абсолютное сознание и даже как Бог. Два подхода, «от субъекта, я» и «от мира вещей», смыкаются в знаменитой формуле «Этот Атман есть Брахман». Главный путь Брахмана проходит через субъект. Атман, а, следовательно, и Брахман постигается путем медитации, благодаря которой достигается духовность, благо, освобождение от неподлинности. В индийской философии существовало исключительное многообразие систем. Лишь к III в., выявились основные философские лидеры: чарвака Брихаспати, джайнизм Махавиры, буддизм Гаутамы, ньяя Готамы, вайшешика Канады, санкхья Капилы, йога Патанджали, миманса Джаймини, веданта Бадараяны.
Чарвака – краткое обозначение материализма. Основателем системы чарвака считается легендарный мудрец Брихаспати (к сожалению, годы его жизни не известны). Философия такой системы, берет свое начало из убеждения, которое предполагает, что все существующее состоит из четырех элементов: земли, воды, огня и воздуха. Впоследствии соединения этих элементов образуются жизнь и сознание. Чувственное восприятие и логические выводы – те инструменты, которые должен использовать человек в познании мира.
Джайнизм – характеризуется целью – освобождение души от кармы (имеются ввиду страсть и зависимость от телесного и материального), а также делением субстанции на живые и не живые субстанции. Живые субстанции от мельчайших организмов до человека представляют собой душу. Сущность души – сознание. Души обладают различными видами сознания. Они обременены негативными тенденциями прошлой жизни. Заключаются они в том, что такие пагубные страсти, как гнев, гордость, жадность, притягивают к душе липкие частицы, карму-материю. Решающее значение в освобождении души является правильное поведение. Опишу рамки такого поведения:
· воздерживаться от нанесения живому существу какого-либо вреда;
· не лгать, можно лишь высказывать добрую истину, не воровать;
· не осуществлять действия, которые исходят из собственных слабостей;
· избегать привязанности к чувственным объектам;
· добиваться душевной чистоты и побеждать силой духа все страдания, лишения.
· практиковать прощение, смирение, честность, чистоту воздержание, строгость к себе, жертвенность, безбрачие, непривязанность к внешнему миру;
Просматривается своеобразный проект добродетельного поведения. Кроме того, более не философское направление, исходя из таких рамок, а отдельную религию.
Буддизм – религиозно-философское учение, распространившееся в Индии (после V века до н. э.), Юго-Восточной Азии, Китае (после III века до н. э), а так же других регионах. Основателем буддизма считается Сиддтхартха Гаутама (563 – 483 гг. до н.э.), прозванный Буддой (просветленным), предложивший новую этическую систему. В такой системе отсутствует метафизика и логика, так как этика формируется человеком, который сам намечает путь своего поведения. Будда выступал против гедонизма (стремление к наслаждению) и аскетизма (умертвление плоти), так как эти направления бесполезны и не позволяют достичь нирваны, то есть умиротворения и просветленности.[4] Четыре истины Будды гласят:


· страдание существует как привязанность к осуществлению;
· причинами страданий являются жажда наслаждений, существования, гибели;
· уничтожением страдания выступает освобождение от этой жажды;
· к уничтожению страдания ведет восьмеричный путь: правильное видение, мысль, речь, действие, образ жизни, усилие, внимание и сосредоточение.
Правильное видение – понимание четырех истин. Правильная мысль – отказ от земного и вражды к людям. Правильная речь – воздержание от лжи и жестоких слов. Правильное поведение не допускает уничтожение живого и воровства. Правильный образ жизни – отказ от недозволенного.
Правильное усилие – стремление поддерживать свое моральное совершенствование. Правильное внимание – акцент на бренности веществ, тела, ума, чувства. Правильное сосредоточение реализуется посредством четырех стадий: · порождения отрешенности и чистого мышления;
· невозмутимого размышления;
· полной невозмутимости и освобождения от ощущения телесности;
· безразличия и самообладания, отсутствия всяких страданий, то есть достижения нирваны.
Главная идея буддизма – образно говоря – «Средний путь» жизни между двумя крайними: «путем удовольствия» (развлечений, праздности и т.д.) и «путем аскетизма» (умерщвления плоти, лишений, страданий и т.д.).
Философия вайшешика. Последователи вайшешики считали, что мироздание образуется из обладающими различными особенностями субстанций. Школа вайшешика ставит своей целью освобождение человека от страданий. В связи с этим развивается оригинальная система онтологии, предшествующая этическим представлениям. Основателем философии вайшешика является мудрец Канада (около I век до н. э.). В данной системе рассматривается семь категорий: субстанция, качество, действие, общность, особенность, присущность и небытие. Категории возглавляются как реальности, то есть в конечном счете все является субстанцией, даже небытие существует как отрицательный факт. Здесь наблюдается множество субстанций, а именно: земля, вода, свет, воздух, эфир, время, пространство, душа и ум. Причем, первые четыре воспринимаются чувствами, а другие пять, существование которых, доказывается умозаключениями. Все недостатки и достоинства людей накапливаются в эфире, времени, душе, пространстве и уме. В случае накопления моральных недостатков мир разрушается верховным создателем, богом.
Философия ньяя. Основателем является Готама, живший предположительно в I век до н. э. В этой философии речь идет о правилах рассуждений (ньяя от санскр. – означает метод, правило). Ее назначением признавалось освобождение человека от страданий. Здесь просматривается сходство со школой вайшешика, их разница заключается в средствах познания. В данном случае освобождение достигается логикой и теорией познания. Так же найяики выделяют 16 категорий познания: 1) средства познания, 2) объекты правильного познания, 3) сомнение, 4) мотив, 5) пример, 6) положение, 7) части силлогизма, 8) предположение, 9) уверенность, 10) дискуссия, 11) спор, 12) придирчивость, 13) логичный вывод, 14) извращение, 15) выражение не по существу, 16) решающий вывод (опровержение логики противника). Первые десять из них позволяют достичь правильного знания, остальные – приемы непродуктивной риторики, которая останавливается решающим доводом. Так же существуют четыре рода средств познания: восприятие, вывод, сравнение и свидетельство. Восприятие не посредственно, а потому истинно, к тому же проверяется практикой. Объектами правильного познания являются – душа, тело, объекты чувств, сами чувства и удовольствие. Решающее значение философии ньяя имеет размышление, соблюдение принципов йоги и чтение священного писания – Вед.
Философия санкхья. Основателем системы санкхья (от санскр. – число, перечисление) считается Капила (VII век до н. э.). Для санкхья характерна дуалистическая метофизика. Признается реальность двух начал: первоматерии (пракрити) и духа (паруша). Первоматерия состоит из трех формирующих сил: разумности, активности и косности. Контакт духа с материей нарушает ее равновесие, начинается сложный процесс эволюции, в последствии чего возникают сознание (имеется ввиду интеллект), самосознание, ум, а так же пять органов познания, пять органов действия, пять тонких элементов (сущности звука, осязания, цвета, вкуса и обоняния), пять физических элементов (эфир, воздух, огонь, вода и земля). То есть мир материи представляет собой – 24 начала, а 25-м началом является дух, Я. В философии санкхья если Я осознает свою свободу от материи, то оно достигает полного своего освобождения. Некоторые пути освобождения, например, от ума и тела идентичны путям школы Йога.


    
Философия йога. Основателем системы йога (от санскр. – соединение, глубокое созерцание) является Патаджали. Значение системы йога определяется в основном ее теорией медитации. Прослеживается связь с санкхья, то есть признается метафизика санкхья, но к 25-ти началам добавляется еще одно – Бог, верховного Я. Во время медитации используются особые позы (асана). Для йоги важно выполнять контроль над дыханием, концентрироваться на объекте и осуществлять глубокое сосредоточение. Характерно для йоги, созерцание и пятеричное самообуздание – ненасилие, правдивость, непринятие даров, воздержание, так же следование пяти предписаниям: чистоте, удовлетворение, самообучение, подвижничество и упование на бога Ишвару.
Соблюдение вышесказанного – ключ избавления от страданий, вызванных кармой. Философия мимансы. Основателем школы миманса (от санскр. – размышление) считается Джаймини (около 200 лет до н. э.). Мимансаки, считают Веды неприкасаемым источником знаний, а средством к освобождению являются ритуалы, прописанные в ведах. Миманса, по сути – этическая теория долженствования, защита традиционализма, отсутствие критики Вед, отрицание реальности, как таковой, не признания авторитета Бога. Так же есть и еще одна особенность – шесть источников достоверного познания: восприятие, словесное свидетельство, умозаключение, аналогия, выдвижение гипотез и не восприятие, того чего нет. Что еще раз подчеркивает отсутствие реальности в данном «размышлении».Философия веданты. Основателем этой философии (от санскр. веданта – конец Вед) считается Бадараяна (примерно V век до н. э.). Характерно убеждение в высшем авторитете Вед, которые являются источником истинных знаний. Последователи данной философии размышляют о Атмане и Брахмане, они должны стремиться в своих мыслях к их тождеству, в следствии чего, человек достигает своего подлинного бытия, становится всезнающим, вездесущим и бессмертным. Так исчезает различие между добром и злом и достигается святость. Брахман – абсолютное духовное начало мира, высшая объективная реальность, по сути бог, создавший все миры и существующий вне времени и пространства. Атман же – космическое начало Я, душа, как субъективная реальность. Такое отождествление (слияние Атмана и Брахмана), есть начало мира, его творец и его завершение. Веданта схожа с религиозно-философским учением, возможно, есть религиозная система, усовершенствованная средствами философии.


 Главная идея буддизма - образно говоря - «Средний путь» жизни между двумя крайними: «путем удовольствия» (развлечений, праздности и т.д.) и «путем аскетизма» (умерщвления плоти, лишений, страданий и т.д.).




 http://azbukazhizni.ru/stati/artsandculture/287-artur-shopengauer-osnovatel-pessimizma.html

Артур Шопенгауэр - основатель пессимизма

0

51

---

Артур Шопенгауэр - немец по происхождению, был одним из величайших философов-волюнтаристов и основал целое философское направление. По мнению большинства, пессимизм - унылое мировоззрение человека, который смотрит с тоской на прошлое, и со страхом в будущее. Пессимисты видят мир в черных красках. Как утверждал Артур Шопенгауэр - жизнь - это страдание и единственная реалистичная философия. Все остальное - ложь.

Шопенгауэр, краткая биография

Родился Шопенгауэр в Данциге (Пруссия), в 1788 году, 22 февраля. По тем меркам он получил прекрасное образование. Помимо основных предметов, он также изучал искусство верховой езды, фехтование, рисование, танцы, игру на флейте. Артуру Шопенгауэру довелось жить и во Франции, Англии, Бельгии, Швейцарии, а также Южной Германии.

Его отец хотел, чтоб сын занимался торговлей. Но после трагической смерти отца, Артур Шопенгауэр оставляет коммерцию и поступает в Геттингенский университет. Сначала он увлекся медициной, ну а потом его внимание переключилось на философию. В то время был известным один философ Фихте, и Артур отправляется в Берлин, чтобы прослушать его лекции. Позже он прошел курс лекций у Бека, Вольфа, Бернгарди и многих других философов. Помимо этого, Шопенгауэр занимается изучением физики, химии, астрономии, физиологии, зоологии, анатомии.

Шопенгауэр. Философские размышления

Артур Шопенгауэр писал, что «философия - это альпийская вершина, к которой приводит только одна крутая тропинка, лежащая через камни и тернии. Идти по этой тропинке может только бесстрашный человек, чем выше на гору он заберется, тем пустыннее там будет. Человеку часто придется пробираться над пропастями и он должен совладать с собой и не подвергнуться головокружению. Но зато мир, который откроется перед ним, будет воистину прекрасным - с чистым воздухом и ярким солнечным светом».

Шопенгауэр, его пессимистическое мировоззрение

Довольно трудно сказать, что послужило причиной пессимистического мировоззрения Артура Шопенгауэра. Вырос он в достаточно богатой семье, в юности имел успех у женщин, много путешествовал и имел возможность сделать хорошую карьеру. Но эти обстоятельства не помешали ему выбрать для себя собственное понимание окружающего мира. Как утверждал Артур Шопенгауэр - «на свете нет никакой объективной истины и справедливости. Есть только страх перед смертью, а жизнь лишена всякого смысла. Как говорят хорошо то, что хорошо кончается. Но как кончается? Если подвести весь баланс отрицательных и положительных эмоций, то последних будет гораздо меньше. Жизнь - это большое несчастье, а не подарок природы. И каждый должен полностью отдавать себе в этом отчет...»

Шопенгауэр. Не сложившиеся отношения

Мать Шопенгауэра жила в Веймаре, именно там он познакомился с одной актрисой - Ягеман и серьезно увлекся ей. Он даже собирался жениться, но что-то не сложилось, и он остался холостяком до конца своих дней. Многие считали, что именно эти отношения послужили причиной его ненависти к бракам и вообще, к женщинам. Шопенгауэр считал, что женитьба приводит к уменьшению прав человека и увеличению его обязанностей. Он считал, что все женщины обделены как в интеллектуальном, так и в духовном плане, и что единственной их целью является удачный брак и рождение детей. Женщины, по его мнению, это источник всех волнений и споров.

Шопенгауэр – «одиночество - жребий выдающихся умов»

В 1833 году Артур Шопенгауэр возвратился во Франквурд, где провел в полном одиночестве целых 28 лет. Он не общался с соседями, не ходил на светские рауты, не участвовал в беседах. Жил он уединенно и спокойно в небольшой квартирке, в которой библиотека была самой большой комнатой. Мебели практически не было. Из ценных для него вещей были две статуэтки - бюст Канта и Будда. На стенах висели портреты Шекспира, Гете, Декарта. Вставал Шопенгауэр в семь часов утра, до двенадцати писал, обедал в одном и том же трактире, и возвращался домой, чтобы снова читать свои книги.

21 сентября Артур Шопенгауэр покинул этот мир. Нашел его врач, войдя в комнату, он увидел, что Артур сидит на диване без признаков жизни. Причиной смерти послужил паралич легких. На могиле Артура Шопенгауэра - скромная надгробная плита, без даты рождения и смерти, без эпитафии. При жизни Шопенгауэр считал, что ставить на могиле памятник - значит сомневаться в том, что потомки тебя не забудут.

Трактат "Мир как воля и представление" считается самым выдающимся из всех работ Шопенгауэра. И в наши дни, его замечательные мысли пользуются большой популярностью и могут послужить неким ключом к пониманию этого мира и всего человечества.

Между гением и безумным то сходство, что оба живут совершенно в другом мире, чем все остальные люди

 Каждое общество прежде всего требует взаимного приспособления и принижения, а потому, чем оно больше, тем пошлее. Каждый человек может быть вполне самим собою только пока он одинок. Стало быть, кто не любит одиночества — не любит также и свободы, ибо человек бывает свободен лишь тогда, когда он один. Принуждение есть нераздельный спутник каждого общества; каждое общество требует жертв, которые оказываются тем тяжелее, чем значительнее собственная личность.


Одиночество есть жребий всех выдающихся умов.



 Самая дешёвая гордость — это гордость национальная. Она обнаруживает в зараженном ею субъекте недостаток индивидуальных качеств, которыми он мог бы гордиться



 Самая дешёвая гордость — это гордость национальная. Она обнаруживает в зараженном ею субъекте недостаток индивидуальных качеств, которыми он мог бы гордиться

Здоровье до того перевешивает все остальные блага жизни, что поистине здоровый нищий счастливее больного короля.
учше свести свoи желaния и пoтребнoсти к минимуму, чем дoстигуть мaксимaльнoгo их удoвлетвoрения, причем пoследнее к тoму же и невoзмoжнo, тaк кaк пo мере удoвлетвoрения пoтребнoсти и желaния неoгрaниченнo вoзрaстaют.

 Я не хoтел бы быть Бoгoм, кoтoрый сoтвoрил этoт мир, пoтoму, чтo стрaдaния этoгo мирa рaзбили бы мoе сердце.
                    


 http://citaty.info/man/artur-shopengauer?page=11


Умные не столько ищут одиночества, сколько избегают создаваемой дураками суеты.


Большинство людей вместо того, чтобы стремиться к добру, жаждет счастья, блеска и долговечности; они подобны тем глупым актёрам, которые желают всегда играть большие, блестящие и благородные роли, не понимая, что важно не то, что и сколько играть, а как играть.

 Все исчезает в потоке времени. Минуты, эти атомы мелочной жизни, разъедают, как черви, все мудрое и великое. Чудище будней клонит долу все, что стремится ввысь. Значительного в жизни нет, ибо прах ничего не значит. Что стоят вечные страсти перед лицом тщеты?


Кто придает большое значение мнению людей, делает им слишком много чести.

 Когда вы находитесь во власти эгоистического чувства — будь то радость, торжество, сладострастие, надежда или лютая скорбь, досада, гнев, страх, подозрительность, ревность, — то знайте, что вы очутились в когтях дьявола. Как очутились вы — это безразлично. Вырваться из них необходимо, но как — это опять таки безразлично

 юди в тысячу раз больше хлопочут о наживании себе богатства, нежели об образовании своего ума и сердца, хотя для нашего счастья то, что есть в человеке, несомненно, важнее того, что есть у человека.

 Одержимый желаниями и стремлениями человек обречен на страдания…

 Каждому из нас доступно следующее утешение: смерть так же естественна, как и жизнь, а там, что будет, — это мы увидим.

 Жизнь есть то, чего не должно бы быть, — зло, и переход в ничто есть единственное благо жизни.


 Страдание — условие деятельности гения. Вы полагаете, что Шекспир и Гете творили бы или Платон философствовал бы, а Кант критиковал бы разум, если бы они нашли удовлетворение и довольство в окружавшем их действительном мире и если бы им было в нем хорошо, и их желания исполнялись? Только после того, как у нас возникает в известной мере разлад с действительным миром и недовольство им, мы обращаемся за удовлетворением к миру мысли.

 Иметь в себе самом столько содержания, чтобы не нуждаться в обществе, есть уже потому большое счастье, что почти все наши страдания истекают из общества, и спокойствие духа, составляющее после здоровья самый существенный элемент нашего счастья, в каждом обществе подвергаются опасности, а потому и невозможно без известной меры одиночества.

 Не говори своему другу того, что не должен знать твой враг.

 Счастье — это чувство свободы от боли.


 Мир во всех отношениях, безусловно, плох: эстетически он похож на карикатуру, интеллектуально — на сумасшедший дом, в нравственном отношении — на мошеннический притон, а в целом — на тюрьму.


 Сострадание — основа всей морали.

 Кто идет на смерть за своё отечество, тот освободился от иллюзии, ограничивающей бытиё собственной личностью: он распространяет свою собственную сущность на своих соотечественников, в которых продолжает он жить, даже на грядущие их поколения, ради которых он действует, причём он смотрит на смерть как на мигание глаз, не прерывающее зрения.

 Единственный мужчина, который не может жить без женщин, — это гинеколог.

 Между гением и безумным то сходство, что оба живут совершенно в другом мире, чем все остальные люди.

 Человек — единственное животное, которое причиняет другим боль, не имея при этом никакой другой цели.


 Каждое общество прежде всего требует взаимного приспособления и принижения, а потому, чем оно больше, тем пошлее. Каждый человек может быть вполне самим собою только пока он одинок. Стало быть, кто не любит одиночества — не любит также и свободы, ибо человек бывает свободен лишь тогда, когда он один. Принуждение есть нераздельный спутник каждого общества; каждое общество требует жертв, которые оказываются тем тяжелее, чем значительнее собственная личность.


философ-пессимист. Основное положение Шопенгауэра заключается в том, что источником и сущностью всякого существования является бессмысленная жажда жизни ("воля к жизни"), своей внутренней пустотой обреченная на вечные страдания. В истории человечества нет ни плана, ни единства, ни прогресса; в личной жизни всякое наслаждение обманчиво; однообразное чередование страдания и скуки - неизбежный удел человека. Единственный выход из этого - отказ от воли к жизни и погружение в блаженную тишину небытия. Подготовительными ступенями к этому состоянию являются философское познание и в особенности эстетическое созерцание, окончательно же оно достигается путем аскетического умерщвления плоти. Философия Шопенгауэра сложилась в годы тяжелой политической и общественной реакции в Германии, чем и объясняется ее безотрадный пессимизм. Культ искусства, как чисто идеальной сферы, нашедший себе гениальное литературное выражение в книгах Шопенгауэра, характеризует все важнейшие культурные течения Германии начала XIX века. Им проникнуты и идеалистическая философия того времени, и художественный идеализм Шиллера, и классицизм Гете, и немецкая романтическая поэзия.



 Артур Шопенгауэр родился 22 февраля 1788 года в Данциге (Гданьске), в семье коммерсанта. Родители ребенка желали, чтобы Артур стал коммерсантом и вначале он действительно занимался коммерческой деятельностью. Однако мировоззрение его менялось, а с ним менялись и интересы. В юношеские годы он много путешествовал по странам Западной Европы, и уже в это время складывались его пессимистическое мировоззрение и отрицательное отношение к революционным движениям. Когда он посетил Леон, на него произвели потрясающее впечатление рассказы о тех зверствах, которые в этом городе в годы Великой французской революции учинил посланец Конвента Жозеф Фуше. Но не прошли мимо его взора унылые настроения народа в годы Реставрации во Франции и темные стороны фритредерского капитализма в Англии.
Родители Артура находились в состоянии глубокого внутреннего разлада между собой, что тяжело сказывалось на духовном самочувствии ребёнка. Затем отец Артура совсем разошелся с женой, а спустя два года, в 1805 году, покончил жизнь самоубийством. После смерти отца Шопенгауэр бросает коммерческую деятельность и разворачивает интеллектуальную деятельность. Его вдова и мать Артура Иоганна Шопенгауэр, была жизнерадостной и весёлой особой, привыкшей к жизни в обществе и занятой преимущественно собой. Неудивительно, что и у Артура началось с ней расхождение, а в 1814 г. произошел полный разрыв. Но она была талантливой писательницей, вращалась в литературно-художественных кругах. Благодаря ней Артур смог освободиться от занятий коммерцией и обратиться к основательному изучению древних языков в гимназиях Готы и Веймара. Артур был обязан матери и тем, что в Веймаре она познакомила его с Гёте, Виландом, Фридрихом Шлегелем, Рейнгольдом и другими тогдашними знаменитостями. Общению с Гёте Шопенгауэр был в свою очередь обязан тем, что углубился в естественнонаучные изыскания и даже написал свой собственный трактат "О зрении и цветах (Farben)" (опубликован в 1816 году), не совпадающей по своей направленности с соответствующим сочинением самого Гёте.
В 1809 году Шо